Het internet is een fantastische plek vol mogelijkheden, maar het brengt ook risico's met zich mee, vooral voor kinderen en jongeren. Gelukkig is er de UK Age-Appropriate Design Code (AADC), een reeks van 15 normen die de online privacy en veiligheid van jonge gebruikers helpen beschermen. Hierdoor zijn veel apps en websites veranderd ter verbetering van de online veiligheid voor jongeren. Een thema dat heel actueel is vandaag gezien de vele schadelijke gevolgen die we dag in dat uit lezen in de krant en zien in documentaires over sociale media bij jongeren.
Wat is de AADC precies?
De AADC is gemaakt om kinderen te beschermen als ze online zijn. Het is een soort stappenplan met 15 punten die bedrijven helpen om hun apps en websites kindvriendelijker te maken.
De AADC is in 2019 in het Verenigd Koninkrijk ontwikkeld als een soort checklist voor online platforms. Het doel? Zorgen dat apps en websites kindvriendelijker zijn en rekening houden met de specifieke behoeften en kwetsbaarheden van jonge gebruikers. Denk hierbij aan zaken als:
- Betere privacy: Kinderen moeten meer controle hebben over hun eigen gegevens. Ze kunnen bijvoorbeeld zelf kiezen wie hun foto's of video's mag zien.
- Minder reclame: Kinderen mogen niet zomaar overladen worden met reclame. De reclame die ze wel zien, moet geschikt zijn voor hun leeftijd.
- Minder afleiding door minder meldingen: Apps mogen kinderen niet de hele tijd storen met meldingen. Zo kunnen ze zich beter concentreren op schoolwerk of andere belangrijke dingen.
- Beter schermtijdbeheer: De AADC moedigt bedrijven aan om kinderen te helpen hun schermtijd te beheren. ⏳ Zo kunnen ze ervoor zorgen dat ze niet te lang achter hun telefoon of computer zitten.
De AADC is belangrijk omdat het de online veiligheid van kinderen serieus neemt. Kinderen en jongeren zijn kwetsbaarder online en hebben extra bescherming nodig. De AADC helpt om online platforms veiliger en kindvriendelijker te maken.
De 15 normen van de AADC
- Belang van het kind: Het belang van het kind moet voorop staan bij het ontwerp van online diensten.
- Gegevensbeschermingseffectbeoordelingen (DPIA's): DPIA's moeten worden uitgevoerd voor potentieel risicovolle bewerkingen met persoonsgegevens van kinderen.
- Leeftijdsgeschikte toepassing: Online diensten moeten rekening houden met de leeftijd en ontwikkelingsfase van kinderen.
- Transparantie: Platforms moeten duidelijke en kindvriendelijke uitleg geven over hun gegevensgebruik.
- Schadelijk gebruik van gegevens: Het gebruik van gegevens van kinderen op een manier die schadelijk kan zijn, is verboden.
- Beleid en communitynormen: Platforms moeten hun eigen communitynormen, beleid en voorwaarden naleven en handhaven.
- Standaardinstellingen: Standaardinstellingen moeten de privacy van kinderen waarborgen.
- Dataminimalisatie: Alleen de minimale benodigde gegevens van kinderen mogen worden verzameld en bewaard.
- Gegevensdeling: Het delen van persoonsgegevens van kinderen met derden is verboden, tenzij er een gegronde reden is om dit te doen.
- Geolocatie: Geolocatie moet standaard uitgeschakeld zijn voor kinderen.
- Ouderlijk toezicht: Als er ouderlijk toezicht beschikbaar is, moeten platforms het kind hiervan op de hoogte stellen.
- Profilering: Profilering van kinderen moet standaard uitgeschakeld zijn.
- Nudge-technieken: Het gebruik van nudge-technieken die kinderen aanmoedigen om persoonsgegevens te verstrekken of privacyinstellingen uit te schakelen, is verboden.
- Verbonden speelgoed en apparaten: Verbonden speelgoed en apparaten moeten voldoen aan de AADC-normen.
- Online tools: Diensten moeten tools bieden waarmee kinderen hun gegevensrechten kunnen uitoefenen en zorgen kunnen melden.

Voorbeelden van aanpassingen
Grote bedrijven passen zich aan: YouTube, TikTok, Snapchat en Amazon hebben al meer dan 90 aanpassingen gedaan om aan de AADC-normen te voldoen! Ze hebben bijvoorbeeld hun privacy-instellingen verbeterd, minder reclame gericht op kinderen laten zien en functies toegevoegd om schermtijd te beheren.
- YouTube: Biedt drie verschillende inhoudsinstellingen voor minderjarigen, die allemaal door ouders kunnen worden beheerd. Ook is autoplay standaard uitgeschakeld op YouTube Kids.
- TikTok: Heeft een "avondklok" voor pushmeldingen, die varieert afhankelijk van de leeftijd van de gebruiker. Ook zijn er nieuwe opties voor schermtijdlimieten toegevoegd.
- Snapchat: Heeft methoden getest om gebruikers in staat te stellen "Snap Streaks" te pauzeren.
- Instagram: Heeft de tool "Take A Break" aangekondigd, die gebruikers waarschuwt wanneer ze een bepaalde tijd op Instagram hebben doorgebracht. (Let op: Veel van deze veranderingen zijn teruggedraaid.)
Waar is de AADC van toepassing?
Hoewel de AADC is ontwikkeld in het Verenigd Koninkrijk, heeft het wereldwijd invloed. De AADC heeft als model gediend voor soortgelijke wetgeving in andere landen, waaronder Californië (VS), Frankrijk, Nederland en Zweden. Omdat veel van de betrokken bedrijven wereldwijd opereren, implementeren ze de veranderingen vaak op al hun platformen, niet alleen in het Verenigd Koninkrijk, maar wereldwijd.
En daar profiteren we in België dus mee van. Maar hebben we ook geen nood aan een dergelijk kader of wetgeving in België? O.a. onze Vlaams minster van Welzijn – Caroline Gennez – pleitte recent voor een strenger socialemediabeleid om te voorkomen dat onze jonge generatie er zowel mentaal als fysiek onder doorgaat. Maar zover is het dus nog niet – dat betekent dat die verantwoordelijkheid nu vooral opgenomen wordt door de ouders, opvoeders, scholen en jongeren zelf. En eigenlijk ook de socialemediabedrijven zelf.

Wat kunnen ouders doen?
- Praat met je kinderen: Praat met je kinderen over online veiligheid en privacy. Leg uit waarom het belangrijk is om voorzichtig te zijn met het delen van persoonlijke informatie en om kritisch te zijn op wat ze online zien.
- Gebruik ouderlijk toezicht: Maak gebruik van ouderlijk toezicht tools om de online activiteiten van je kinderen te monitoren en te beperken.
- Blijf op de hoogte: Blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen op het gebied van online veiligheid en privacy.
Tot slot
De AADC is een belangrijke stap in de goede richting, maar het is belangrijk om te onthouden dat online veiligheid een gedeelde verantwoordelijkheid is. Wetgevers, ouders, opvoeders, scholen en online platforms moeten samenwerken om ervoor te zorgen dat kinderen veilig en verantwoord kunnen deelnemen aan de digitale wereld.