Verveling treft iedereen, vooral jongeren die veel tijd online doorbrengen. Hoewel vaak gezien als een trigger voor ongewenst schermgebruik, kan verveling ook kansen bieden voor creatieve en persoonlijke ontwikkeling. In dit artikel verkennen we hoe we verveling kunnen omzetten van een negatieve naar een positieve ontwikkeling van onze kinderen.
Wat is verveling en waarom vervelen we ons?
Verveling is een staat van ongemak die optreedt wanneer we niet geïnteresseerd zijn in onze omgeving of te weinig onmiddellijke voldoening vinden in onze activiteiten. Het komt niet alleen voort uit een gebrek aan iets te doen, maar eerder uit een gebrek aan zinvolle engagement.
Potentiële voordelen van verveling
In tegenstelling tot de negatieve perceptie, kan verveling en dagdromen jongeren aanzetten tot introspectie en zelfontdekking. Het biedt een unieke pauze waarin de geest vrij kan dwalen en nieuwe ideeën kan genereren. Creativiteit floreert vaak in deze open ruimtes, wanneer de gebruikelijke afleidingen zijn verwijderd.
Verveling en dagdromen kan jongeren aanzetten tot introspectie en zelfontdekking.
Mozart begon al op zeer jonge leeftijd muziek te componeren. Zo schreef hij zijn eerste composities toen hij vijf jaar oud was. Hij toerde door Europa als muzikaal wonderkind en componeerde honderden werken voordat hij volwassen werd, waaronder enkele die nog steeds als meesterwerken van de klassieke muziek worden beschouwd.
Picasso was al op jonge leeftijd een begaafd kunstenaar. Hij voltooide zijn eerste schilderij, "Le Picador", toen hij slechts negen jaar oud was. Zijn vroege periodes, zoals de Blauwe Periode, werden gekenmerkt door diepgaande innovaties in stijl en techniek die de kunstwereld blijvend zouden beïnvloeden.
Kwam dat enkel door verveling? Dat zullen we nooit 100% weten. Er zijn ook veel jonge mensen die, ondanks de vele online afleidingen, succesvol zijn en meesterwerken creëren. Maar het is goed mogelijk dat mensen zoals Mozart en Picasso zich zodanig zouden verdiept hebben in virtuele werelden, dat ze nooit tot die resultaten zouden gekomen zijn.
De trek naar schermen bij verveling
Voor jongeren, zeker zij die in het digitale tijdperk opgroeien, kan verveling echter snel leiden naar verschillende vormen van schermgebruik zoals gamen, chatten of kijken naar filmpjes om deze leegte op te vullen. De reden dat velen aangetrokken zijn tot schermen hoeven we niet ver te zoeken.
In veel games ben je een superheld in een fantasierijke wereld die vijanden moet uitschakelen om de wereld te redden van de ondergang. Het is visueel aantrekkelijk, de vooruitgang is makkelijk meetbaar en je ontvangt voortdurend feedback en beloningen voor kleine inspanningen. Je kunt bovendien met anderen samen spelen en dat allemaal vanuit het comfort van je eigen kamer. Hoe kan huiswerk maken of de vaatwas legen daar tegenop?
Op sociale media kom je dan weer allerlei gekke situaties en grappige filmpjes tegen die in het echt zeldzaam zijn. Jouw kat of hond kan moeilijk 24/7 even entertainend zijn als alle katten- en hondenfilmpjes op sociale media!
Gevolgen van de trek naar schermen vanuit verveling
Schermen bieden een snelle en gemakkelijke oplossing voor verveling. Maar ze kunnen ook leiden tot een cyclus van oppervlakkige entertainment die weinig ruimte laat voor diepere vervulling. Voor jongeren kan de constante stroom van digitale stimuli het moeilijker maken om te genieten van langzamere, maar potentieel meer lonende ervaringen.
De kans is groot dat Mozart of Picasso in deze tijd nooit meesterwerken zouden gemaakt hebben, omdat ze mogelijks te veel aan hun smartphone zouden hangen.
Er zijn veel jongeren met veel potentieel, maar waar heel weinig zichtbaar van is door de vele uren die ze spenderen in videospellen en op sociale media.
Het is ook iets wat we zien bij de volwassenen en jongeren waar we mee werken. Eén voor één jongeren met bijzonder veel potentieel, waaronder sommige ook hoogbegaafd. Maar waar in de buitenwereld heel weinig van zichtbaar is door de vele uren die ze besteden aan het uitbouwen van fictieve personages in videospellen en het eindeloos scrollen en filmpjes kijken op sociale media.
Gezondere manieren om met verveling om te gaan
Gelukkig zijn er heel wat strategieën die je zelf of voor je kinderen kan toepassen om hen op een alternatieve manier met verveling te leren omgaan. Zo kan verveling terug een bondgenoot in plaats van een vijand worden.
- Stel grenzen aan schermtijd. Moedig balans aan door duidelijke regels te stellen voor schermgebruik. Zorg dat gebruik van digitale schermen niet 100 % van de tijd beschikbaar is. Creëer schermvrije zones (zoals de slaapkamer of toilet) of tijdstippen (zoals tijdens het avondeten, studeertijd of bedtijd). Je kunt hiervoor ook al gebruikmaken van instellingen voor ouderlijk toezicht.
- Plan sociale of externe activiteiten in. Help jongeren om hobby’s te vinden die ze op wekelijkse basis offline en buitenshuis kunnen oefenen. En plan dit samen in een overzichtelijke weekplanning in. Je kind (offline) laten afspreken met vrienden is ook positief, ook als het om voor te gamen is.
- Creëer alternatieven thuis op zichzelf. Ze gaan niet altijd kunnen afspreken. Voor jonge kinderen helpt het ook om samen een (anti-)verveelpot te maken. Deze bevat allerlei activiteiten en taakjes waar ze dan eentje uit kunnen trekken, telkens ze zich vervelen, zoals knutselen, puzzelen of opruimen. Voor oudere kinderen of volwassenen helpt het om terug te gaan in de tijd. Wat voor offline activiteiten deden ze vroeger, vóór al het schermgebruik? Lezen? LEGO? Bordspelen? Tekenen? Daar kun je veel inspiratie halen voor wat in de offline tijd in de plaats kan komen.
- Stimuleer actief schermgebruik. Niet alle schermgebruik hoeft negatief te zijn. Het maken van huiswerk, opzoeken van recepten, partituren, contact onderhouden, afspreken met vrienden, bijleren over de wereld, (offline) activiteiten opzoeken en inplannen… de online wereld kan ook waardevol zijn. Ook al is de kans groot dat er naar afleiding wordt gegrepen: als ze dan toch online zijn, probeer dit actief schermgebruik zoveel mogelijk te stimuleren. We hebben hier een uitgebreid artikel over: Focus op Actieve Schermtijd in plaats van passieve schermtijd.
- Laat ze zich vervelen. Als ze geen interesse hebben in bovenstaande activiteiten, dan is het OK om de schermen alsnog uit te laten en verveling zijn werk te laten doen. Leer kinderen dat het oké is om zich te vervelen. En dat dit momenten kunnen zijn voor groei en reflectie. Je hoeft niet de persoonlijke assistent te zijn die alles inplant en voorstellen doet. Als ze niet gewoon zijn zich offline bezig te houden, bouw deze tijd dan geleidelijk aan op.
Leer kinderen dat het OK is om zich te vervelen.
Kortom
Verveling hoeft niet te leiden tot ongebreideld schermgebruik. Met de juiste begeleiding kunnen ouders hun kinderen helpen de verborgen kansen van verveling te ontdekken. Dit kan leiden tot een rijker, evenwichtiger digitaal en persoonlijk leven. Ondersteun je kinderen in het navigeren door hun verveling met geduld en begrip. En herinner hen eraan dat elke ervaring, zelfs verveling, kan bijdragen aan hun groei.
Zoals altijd, kunnen we je hier in ondersteunen, neem gerust contact op. Je hoeft dit niet alleen te doen!
